Dunciad, 5 Mάρτη 2009
Μy Lord
Εδώ όλοι οι άνθρωποι της Αυλής μού λένε πως μερικά πράγματα είναι αδύνατον να ειπωθούν λες και δεν υπάρχουν. Το βρήκα αρκετά έξυπνο εκ μέρους τους. Αλλά αν κάτι δεν έχει νόημα ποιο είναι το κριτήριο ότι κάτι έχει νόημα, δηλαδή, δύναται να ειπωθεί; Και πώς εγώ θα ξέρω κάθε φορά, όταν λέω κάτι, αν αυτό το κάτι είναι α-νόητο ή δυνάμενο να βρει το νοήμά του στις συζητήσεις μου με τους άλλους; Πάλι αυτό το αδύνατον, λένε, πως είναι και πέρας, τέλος, όριο. Αλλά αν έχει ένα όριο το αδύνατον γιατί συνέχεια θριαμβολογούν από τα εργαστήρια οι επιστήμονές μας ότι βρήκαν κάτι νέο - κάτι εντελώς καινούργιο - που θέτει τέλος στα πάντα, προηγούμενα και επόμενα; Στη φυσική, στη φιλοσοφία, στα μαθηματικά. Και πώς μπορεί το τέλος να τίθεται από κάτι που είναι τόσο νέο, τόσο καινούργιο; Εκτός και αν το εκκωφαντικά νέο είναι και εκείνο που γερνά εν τω γεννάσθαι. ΄Ενα είδος κώφωσης ως παθολογία κάθε καινοτομίας. Μα τι σκοπό έχουν αυτοί οι ερευνητές του βασιλείου μας. Ερευνούν πώς θα τεθεί το τέλος της έρευνας; ΄Εμαθα πως αλλού το ονομάζουν τέλος της ιστορίας. Παράξενο!
Είναι ανιαρό να τελειώνουν τόσο γρήγορα οι άνθρωποι. Κι είναι τόσο ανιαρό να έχουν όλοι τους τέτοιες ισορροπίες ώστε να μην ανταλλάσσουν τίποτα με κανένα. ΄Οπως οι θνητοί όταν γίνονται κυριολεκτικά νεκροί. Συμφωνώ με την Πολυξένη. Αγαπά τους ζωντανούς που τους αποκαλεί ανισόρροπους. Είναι τόσο διασκεδαστική! Χθες, στο παλάτι, ο σύμβουλος του βασιλιά Tibbald αρνούμενος την αξία - valeur- στο γλωσσικό σημείο, την ανοιχτότητα της γλώσσας στις ανταλλαγές, μας εγκλώβισε όλες και όλους σε μια δομή. Λες και η ανταλλαγή προϋποθέτει να μένουμε κλειστοί στα σπίτια μας μιλώντας με μια γλώσσα από προτάσεις που όμως κανένας μας δεν μπορεί να πραγματώσει με έναν δικό του τρόπο, στο εδώ και στο τώρα των εκφωνημάτων. Και κωφοί και βουβοί από τις κροτίδες του καινοφανούς! Εξοργιστικό! Δεν μπορούμε λένε, δεν είναι πιθανόν, να συμπέσει η συγχρονία με τη διαχρονία, το ενδεχόμενο με την ιδεολογία. ΄Ολα είναι ασφυκτικά ενταγμένα μέσα στη δομή. Τι φρίκη! Τι απελπισία! Πώς να ανασάνουμε εδώ δίχως τις πολύτιμες αλληλεπιδράσεις, δίχως αυτή τη μερική αταξία που εξασφαλίζει την κίνηση, τα παράδοξα. Και υπάρχει αλληλεπίδραση δίχως κάτι να χάσω αλλά και κάτι άλλο να κερδίσω; Δίχως τα ταξίδια του νου και τα όνειρα της ψυχής; Από τη μια ανάσα και από την άλλη θηλειά στο λαιμό. Μένω ίδια; Δεν γίνομαι άλλη μετά από κάθε μου συνάντηση μαζί σας; Αυτό μάς λένε; Μου λένε να πάψω να σας αγαπώ. Επειδή η δομή είναι πεπερασμένη; Μα πού πάει και από πού έρχεται αυτό το άλλο που γινόμαστε μετά από κάθε μας συνάντηση; Πες τε μου εσείς. Είμαστε, επέμενε ο Σύμβουλος του βασιλιά, κλεισμένοι σε ένα πέρας που ταυτίζεται με το αδύνατον.
Και σε μένα ποια ελπίδα μού απομένει να πάψω να είμαι τόσο ανιαρή;
Αχ, εσείς. Αν μπορέσετε να με ελευθερώσετε...εσείς, ναι εσείς άγγελε των καλών ειδήσεων, Ευάγγελε. Να με ελευθερώσετε από τη σύγχυση! Ναι δε θα ντραπώ να το γράψω και να το ψιθυρίσω μέσα στο δωμάτιο σαν ξόρκι. Οι σπίθες συρίζουν από τα κούτσουρα που καίγονται στο τζάκι. Σας εκλιπαρώ αναγνωρίζοντας τη δυσφορία που προκαλεί αυτό το ρήμα σε άντρες με τη δική σας γοητεία. Εννοώ πως πάντα επιδιώκετε τη δέσμευση αρκεί η άλλη πλευρά να παραμείνει βουβή, προφασιζόμενη την αδέσμευτη. Εντάξει-εντάξει σας ορκίζομαι πως δεν θα ξεστομίσω κακία. Ποτέ πια. Ναι το υπόσχομαι. Ορίστε σάς το υπόσχομαι. Τι άλλο. Καμιά κακία. Καμία επιθυμία για ένα ακόμη φιλί. Προσβλέπω στην ευγένειά σας να με απελευθερώσετε από αυτή την αδυσώπητη πεπερασμένη δομή! Δίχως έκπληξη πώς να αντέξει κανείς την πλήξη του εγκλεισμού του! Ορίστε χάνω κάθε κύρος μπροστά σας και μαζί κάθε ελπίδα να σάς κερδίσω ξανά. Νιώστε με!
Ανια
υγ
Αγαπημένε! Ω συγχωρέστε μου ετούτη την προσφώνηση. Δείχνει το πόσο η ψυχή μου ζουζουνίζει όπως οι μέλισσες στα λιβάδια του Λινκολνσάιρ όταν σκέφτομαι πως αγγίζετε τώρα το γράμμα μου, κι αισθάνομαι την αφή των δαχτύλων σας στις αγωνίες της ψυχής μου. Να ορίστε αμέσως πειθαρχώ. Και σας προσφωνώ Κύριε με όλη τη γλύκα που ψάλλουν οι castrato στις εσπερίδες της Α.Μ.
Κύριε, λένε επίσης πως αν ξέρεις από τι αποτελείται κάτι είναι σαν να ξέρεις και τι είναι. Δεν είναι αλήθεια Κύριε αυτό. Δεν μπορεί να είναι. Από τι αποτελείται το σώμα μου - όσο και αν ο ανατόμος τέμνει - τίποτα που να είναι μόνον αυτό δεν είμαι. Γνωρίζω πως είστε και εσείς σκεπτικιστής, τολμώ να πω αγνωστικιστής. ΄Ομως πώς γίνεται να είμαστε μόνον ό,τι μας συγκροτεί και από το οποίο συγκροτούμε το περιβάλλον γύρω μας. Κανείς δεν μπορεί να πει γιατί πέφτει το μήλο εκτός αν φανταστεί ότι υπάρχει μια ανταλλαγή ανάμεσα στο μήλο και τη γη. Γνωρίζω πως στον δικό σας αιώνα, ο Αλβέρτος θα συμφωνούσε με αυτό. Μα στο δικό μου και για όσο θα μας ταλαιπωρεί ο Νεύτωνας αυτό που λέω θα φαντάζει μια παράνοια μάγισσας. Αφήστε δε ότι και εκείνον μάγο τον αποκαλούν και δίωξαν μέχρι την πυρά την μάνα του ως μάγισσα. Μα είμαι στον αιώνα μου; Τι μου συμβαίνει με αυτή την αφήγηση των χρονικών περιόδων. Ποια ροή διαστέλλει έτσι την εμπειρία μου;
Και γνωρίζετε, Κύριε, τι σημαίνει αυτό για μας. Η Αυλή δε θα μπορέσει, μήτε ο ίδιος ο βασιλιάς, να με σώσει από καταγγελίες περί αιρετικών και μαγισσών. Αν τολμώ είναι γιατί ξέρω ότι με κρατάτε, εσείς Κύριε, στα χέρια σας. Αφήνομαι στο νου και ελπίζω και στην καρδιά σας. Αφήνομαι σε λόγια εξομολόγησης. ΄Οχι δεν είμαστε εκείνο από το οποίο αποτελούμαστε.
Στα εργαστήριά μας διαρκώς διασπούν αλλά στο τέλος ξεχνούν τι έψαχναν, τι είχαν να ορίσουν, και μιλούν πάντα για κάτι άλλο. Αυτά είναι δύο διαφορετικά πράγματα. Δεν αρνούμαι τη γνώση των λειτουργιών και των δομών. Λέω όμως πως το ένα δε μπορεί να ορίσει τι είναι το άλλο. Αν γνωρίζω από τι αποτελείται κάτι γνωρίζω αυτά τα επιμέρους τι αλλά δε σημαίνει ότι γνωρίζω τι είναι αυτό το κάτι. Ο Βάλτερ μου ψιθύρισε πριν μια εβδομάδα μια φράση, λες σύνθημα, για κάτι αποτρόπαιο που έρχεται. Μου είπε σιγανά πως υπάρχει γλώσσα, λόγος, ακόμα και στο άφατο. Μια μεταφορά; ΄Ισως, όπως όλες οι αλήθειες μας.
Κύριε, γίνομαι πολλά περισσότερα από όσα είμαι, όταν σκέφτομαι την ανάσα σας πάνω στις λέξεις μου, στο χαρτί με το άρωμά μου. Δεν αποτελώ τίποτα για εσάς αλλά είστε, ναι εσείς, η αιτία που αποτελούμαι από τα πάντα. Ding an sich, τι ωραία έκφραση. Έφτασε εδώ από έναν περιηγητή. Γνώρισε κάποιον Ιμμάνουελ Καντ στην Καινιξβέργη και μας μιλούσε ώρες για αυτόν.
Μιλώ κι εγώ ακατάπαυστα επειδή δε θέλω να ακούσω την ερώτηση. Την τρομερή ερώτηση του Εαυτού προς το Εγώ. Την ερώτηση που νομίζω πως μου απευθύνεται με τη δική σας φωνή. Φοβάσθε Ανία; Την απάντηση σάς ανταποδίδω ως απέλπιδα φωνή. Φοβάμαι, ναι φοβάμαι, Κύριε.
Ανία
ΣΗΜΕΙΩΣΗ
Δημοσιεύω αυτή την επιστολή - δημοσιοποιώ καλύτερα - με έκπληξη παρατηρώντας πως η Ανία είχε παρακολουθήσει τη συζήτησή μου με την Πόλυ Χατζημανωλάκη, όταν εκείνη μου εξηγούσε τη θεώρηση του δασκάλου της, του Πριγκοζίν, για τη σχέση δομών και λειτουργιών στις φυσικές επιστήμες και γιατί το να βρίσκεις από τι αποτελείται το άτομο δε σημαίνει ότι ξέρεις τι είναι το άτομο. Επίσης με εκπλήσσει το γεγονός πως είναι ενήμερη της έννοιας valeur του γλωσσικού σημείου στο Σωσσύρ κάτι ανάλογο της κουλτούρας του Πριγκοζίν περί ανοιχτών συστημάτων που ανταλλάσσουν και αλληλεπιδρούν. Διαπιστώνω επίσης πως διακατέχεται από το άγχος της δομής ως να έχει επίγνωση της διαμάχης ανάμεσα στους στρουκτουραλιστές και τους μετα- στρουκτουραλιστές μαρξιστές. Δείχνει να έχει παρακολουθήσει κάποια κείμενά μου όπου σημειώνω πως ο τέλειος άνθρωπος είναι ο τελειωμένος, ο νεκρός άνθρωπος, που στην ίδια συζήτηση με την Π.Χ. συσχετίστηκε με τον ισορροπημένο - δίχως metissage άνθρωπο. Η Ανία από την εποχή της και το βασίλειό της είναι απίστευτα πανταχού παρούσα; Και επομένως οφείλω να της απαντήσω τα όσα ήδη έχει πληροφορηθεί από το δικό μου βασίλειο και τη δική μου εποχή; Αν ισχύει πως είναι πανταχού παρούσα!
